Świątynia Wang

---

Historia i architektura

Świątynia Wang to niezwykły zabytek, który został skonstruowany z sosnowych bali w norweskiej miejscowości Vang, w okresie przełomu XII i XIII wieku. Osobliwość tego obiektu polega na tym, że jest on jednym z około tysiąca norweskich kościołów klepkowych, znanych jako stavkirke, a uchodzi za najstarszy drewniany kościół znajdujący się na terenie Polski.

Z biegiem lat, w XIX wieku, zaczęło brakować miejsca na potrzeby rosnącej ludności Vang. W związku z tym, mieszkańcy podjęli decyzję o budowie nowej świątyni, co wiązało się z koniecznością zaciągnięcia pożyczki na ten cel. Oryginalny kościół uległ znacznemu zniszczeniu, jednak wciąż nadawał się do rozbiórki oraz ponownego wykorzystania w innym miejscu. W tym właśnie czasie, norweski artysta Jan Krystian Dahl, przebywający w Niemczech, zdołał przekonać pruskiego władcę Fryderyka Wilhelma IV do zakupu świątyni, co miało miejsce za kwotę 427 marek, a tak pozyskany obiekt miał być przeniesiony do berlińskiego muzeum.

W roku 1841 świątynia została rozebrana i najpierw przewieziona do Szczecina, by ostatecznie trafić do Berlina. Jednak bliska królowi hrabina Fryderyka von Reden z Bukowca nakłoniła go, by przenieść ją na tereny Śląska, argumentując, że gmina, której częścią były Karpacz Górny, Borowice, Wilcza Poręba i Budniki, była pozbawiona kościoła. Duchowni z Kowar i Miłkowa okazjonalnie obsługiwali te miejscowości. Położenie nowego kościoła ustalono z pomocą dyrektora sobieszowskiego zarządu dóbr, który uwzględnił czas dojścia z różnych lokalizacji oraz malownicze otoczenie. Konstrukcja świątyni dotarła najpierw Odrą do Malczyc, a później drogą lądową do Karpacza Górnego, gdzie umiejscowiono ją w roku 1842.

W trakcie transportu większość oryginalnych elementów kościoła uległa zniszczeniu, a dokumenty z kwietnia 1844 roku wskazują, że z Norwegii dotarła jedynie jedna piętnasta ich zachowanych fragmentów. Podczas prac budowlanych brakujące części zostały wykonane na podstawie rysunków. Zrekonstruowany kościół wzbogacono o krużganki, wieżę oraz okna, których pierwotna wersja nie zawierała. Wnętrze szczyci się czterema drewnianymi kolumnami, bogato zdobionymi portalami oraz rzeźbionymi postaciami lwów nordyckich. Wśród późniejszych dzieł warto zwrócić uwagę na kunsztownie wykonany krucyfiks, jedyny w swoim rodzaju, wyrzeźbiony w dębowym pniu przez Jakuba z Janowic w roku 1846.

28 lipca 1844 roku kościół Wang został ustanowiony miejscową parafią ewangelicką, co trwa do dziś, a sama świątynia stała się jedną z atrakcji turystycznych Karpacza. Osobliwością konstrukcji jest sposób, w jaki została wykonana – bez użycia gwoździ, a wszystkie połączenia zrealizowano przy użyciu drewnianych złączy ciesielskich. Wnętrze świątyni zachwyca oryginalnymi zdobieniami oraz rzeźbami. W trakcie renowacji, zgodnie z ówczesnymi prądami konserwatorskimi z XIX wieku, kościół przeszedł znaczną rozbudowę. Dodano również wysoką kamienną dzwonnicę, która chroni drewnianą strukturę przed silnymi wiatrami, które często wieją znad Śnieżki. Obiekt dysponuje trzema dzwonami: Owieczka Boża, Ojcze Nasz oraz Chwała Chrystusowi.

W latach 1963–1965 przeprowadzono szereg prac konserwatorskich, które obejmowały odnowienie malowania drewnianych elementów, wymianę pokrycia dachowego z łupku na gont, a także wykonanie instalacji elektrycznej oraz systemu ogrzewania. Na przykościelnym cmentarzu spoczywają zarówno wierni z lokalnej parafii, tacy jak Henryk Tomaszewski, a także duchowni i osoby, które straciły życie w górach, w tym Julianne Caroline Korber, właścicielka Riesenbaude, która zmarła 22 listopada 1884 roku i została pochowana sześć dni później. 29 kwietnia 2014 roku na cmentarzu znaleziono miejsce dla Tadeusza Różewicza.

W miejscu dawnego pomnika żołnierzy, którzy zginęli podczas I wojny światowej, znajduje się obecnie rzeźba „Wskrzeszenie Łazarza”, stworzona przez artystę Ryszarda Zająca.

---

Oceń: Świątynia Wang

---